Fil, Kureyş ve Maûn Sureleri Arasındaki Münasebet

Fil sûresi ile Kureyş sûresindeki ortak payda herhalde koruma ve meselelerin minnet üslûbu ile ele alınmasıdır. Fil sûresinde, Kur’ân, Ebrehe ordusunun şerrinden Kâ’be’nin korunmasına dikkat çekiyor. Kureyş sûresinde de insanların hayatlarının idamesi adına yaptıkları yaz-kış ticaret seferlerinin emniyet içinde gerçekleşmesini nazara veriyor. Yani, Roma ve Sasani imparatorluklarıyla etraflarının çevrildiği, bir sürü çapulcu ve serserinin ticaret kervanlarını tehdit ettiği bir mekân ve zamanda yol ve ticaret emniyetinin verilmesine ve Allah’ın onları korumasını, minnet makamında anlatıyor. Bu iki sureye koruma’ ve ‘minnet üslûbu’ açısından yaklaşmazsak, aradaki mutabakatı kavrama oldukça zorlaşır.

Düşünün ki, Allah, sizin kendi güç ve kuvvetinizle def edemeyeceğiniz belaları sizden uzaklaştırıyor, sizi kendi himayesine alıyor bunun karşılığında da gücünüzün yetebileceği şeyleri sizden istiyor: Yetimlere bakmayı, kâmil manâda namaz kılmayı ve zekât vermeyi.

Bu nüktenin derinliğine derinlik katan başka beyanlar da vardır İlâhî Kitap’ta. Meselâ ‘Ben onlardan rızık istemiyorum. Beni doyurmalarını da istemiyorum.’ Neden? Çünkü ‘Şüphesiz rızkı veren güç ve kuvvet sahibi olan ancak Allah’tır’ (Zâriyat/57-58) da onun için.

Yine ‘hatırlayın ki, bir zaman siz yeryüzünde aciz tanınan az (bir toplum) idiniz insanların sizi kapıp gitmesinden korkuyordunuz da düşünürsünüz diye Allah size yer yurt verdi yardımıyla sizi destekledi ve temizinden rızıklar verdi.’ (Enfâl/26)

Demek ki hakikî manâda ticaret ve yol emniyeti vererek rızkı ihsan eden Allah (cc), minnet makamında ifade buyurduğu bu beyanları ile hakikate işâret edip, insanlardan, onların güç ve kuvvetleri dahilinde olan şeyleri istiyor.

İşte onlardan biri de namazdır. Ama insanı fuhşiyat ve münkerattan alıkoyan, tabii duya duya, doya doya kılınan namazdır.

Görüldüğü gibi Fil ve Kureyş sûreleri arasında koruma ve minnet, buna bağlı olarak da Mâun sûresinde bu ihsanlara mazhar olan insanlardan istenen şeylerin anlatılması bahis mevzuudur.

-+=
Scroll to Top